အီဘုိလာႏွင့္ IS ဘယ္အရာက အေရးႀကီးသလဲ

 
ယေန႔ကမၻာေပၚတြင္ အေရးအႀကီးဆုံးျပႆနာႏွစ္ရပ္ရွိေနသည္။ 
 




ပထမတစ္ခုမွာ အီဘုိလာ (Ebola) ေခၚ ခႏၶာကိုယ္တြင္း ေသြးထြက္လြန္ေရာဂါပိုးနဲ႔ ဒုတိယတစ္ခု IS ေခၚ အစၥလာမၼစ္စစ္ေသြးၾကြ ဂ်ီဟတ္ေတြ အေရးကိစၥပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ကမၻာႀကီးတစ္ခုလုံးကိုလႊမ္းၿခဳံၿပီး ဒုကၡေပး ၾကမယ့္အေၾကာင္းကိစၥႏွစ္ခု ျဖစ္ေနပါတယ္။

Ebola အီဘုိလာေရာဂါဟာ အာဖရိကတုိက္ကစ ခဲ့ၿပီး၊ IS စြန္းေရာက္ မူဆလင္စစ္ေသြးၾကြေတြဟာ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းအီရတ္နဲ႔ ဆီးရီးယားကစခဲ့တာျဖစ္ပါ တယ္။ အီဘုိလာေရာဂါစျဖစ္လုိ႔ လပိုင္းအတြင္းမွာပဲ လူ ၄၉ဝဝေက်ာ္ေသဆုံးခဲ့ရၿပီးျဖစ္ပါတယ္။ ယခုအထိ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ဖုိ႔ ေဆးမေတြ႕ေသးသလုိ ေရာဂါျဖစ္ ပြားသူေတြကို ကုသေပးဖုိ႔ေဆးလည္း အတိအက်မရွိေသး ပါဘူး။ ခ်မ္းသာတဲ့အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပႏုိင္ငံေတြမွာ ေတာ့ သူတုိ႔ႏုိင္ငံသား အီဘုိလာေရာဂါသည္ေတြကို သူတုိ႔ ႏုိင္ငံက အေကာင္းဆုံးဆိုတဲ့ေဆးေတြနဲ႔ ႀကံဖန္ကုသခဲ့ ၾကလုိ႔ အသက္မေသခ်မ္းသာရာရရွိသူအနည္းငယ္ရွိပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူတုိ႔ရဲ႕အဓိကကုထုံးဟာ အီိဘုိလာ ေရာဂါသည္၊ ေရာဂါသည္နဲ႔အဆက္အသြယ္ရွိသူေတြကို ေလဆိပ္ကပင္အဝင္မခံဘဲ ပိတ္ပင္တားဆီးတဲ့နည္းနဲ႔ သူတို႔ႏုိင္ငံေတြကို အီဘုိလာေရာဂါပုိး မေရာက္ႏိုင္ေအာင္ တားဆီးတဲ့နည္းကို အသုံးျပဳေနၾကပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ အီဘုိလာေရာဂါစတင္ျဖစ္ပြားရာ အ ေနာက္အာဖရိကက ဆီယာရီလြန္နဲ႔ ဆီနီေဂါႏုိင္ငံေတြမွာ ယခုထိ ေရာဂါပ်ံ႕ႏွံ႕မႈကိုမထိန္းခ်ဳပ္ႏုိင္ေသးပါဘူး။ အ လြန္ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ့ ေရာဂႏၲရကပ္ထဲမွာ ေန ထုိင္ေနၾကရဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ခ်မ္းသာတဲ့ႏုိင္ငံေတြဟာ သူတုိ႔ႏုိင္ငံကို ေရာဂါပိုးမပ်ံ႕ဖို႔၊ ေရာဂါပိုးေရာက္မလာဖုိ႔ ကိုသာ အဓိကထားလုပ္ေဆာင္ေနၾကတဲ့အတြက္ ဆင္း ရဲတဲ့ေရာဂါျဖစ္ပြားရာ ေဒသေနျပည္သူေတြဟာ အီဘုိ လာေရာဂါပိုးရဲ႕ႏွိပ္စက္မႈနဲ႔ ဘယ္ေတာ့ေသၾကရမလဲဆုိ တာ ထုိင္ၿပီးေစာင့္ေနၾကရတဲ့အေျခအေနလုိ႔ ေဝဖန္သူ ေတြက ဆုိၾကပါတယ္။

IS ဂ်ီဟတ္စစ္ေသြးၾကြေတြက အီရတ္နဲ႔ ဆီးရီးယား မွာ ''ခါလီဖစ္'' ႏိုင္ငံထူေထာင္ၿပီး ဘာသာေရးစစ္ပြဲဆင္ ႏႊဲခဲ့ၾကပါတယ္။ ပထမက ဆြန္နီမူဆလင္ေတြက ရွီယိုက္ မူဆလင္ေတြကို တုိက္ခိုက္သတ္ျဖတ္ၾကတာျဖစ္လို႔ သူ တုိ႔ျပည္တြင္းေရးပဲလုိ႔ မွတ္ယူခဲ့ၾကပါတယ္။

မူလကတည္း ကအီရတ္အစိုးရဟာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို ေလ ေၾကာင္းကကူတုိက္ေပးၿပီး ႈွ ေတြကိုႏွိပ္ကြပ္ဖို႔ ေတာင္း ပန္ခဲ့ေပမယ့္အေမရိကန္က ေရငုံႏႈတ္ပိတ္ေနခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ IS ေတြဟာ ဆီးရီးယားနဲ႔ အီရတ္ကခရစ္ယာန္ ေတြ၊ ယာဇီဒစ္ေတြနဲ႔ ကာ့ဒ္လူမ်ိဳးေတြကိုပါ အဓမၼ ဘာသာေျပာင္းခုိင္း အစုလိုက္သတ္ျဖတ္ျခင္းေတြကို လုပ္ လာတဲ့အျပင္ ေဂ်ာ္ဒန္နဲ႔ တူရကီႏိုင္ငံေတြကိုပါ ၿခိမ္းေျခာက္ လာခဲ့ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ IS ေတြဟာေဒသတြင္းမွာ မၿငိမ္သက္ေစတဲ့ မူလအေျခခံျဖစ္သလုိ၊ ဒီ IS ေတြရဲ႕ စည္း႐ုံးမႈနဲ႔ အေနာက္ႏုိင္ငံ၊ အာရွတုိက္စတဲ့ ေဒသေတြက ဂ်ီဟတ္ဒစ္သမားေတြပါ ဆီးရီးယား-အီရတ္စစ္ပြဲမွာ ပါဝင္ တုိက္ခုိက္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ သူတို႔ဟာ ေလ့က်င့္ရင္းတိုက္ ဆိုတဲ့မူနဲ႔ တုိက္ခိုက္ေနၾကၿပီး တခ်ိဳ႕ကမိခင္ႏုိင္ငံေတြ မွာ IS အဖြဲ႕အတြက္ ရန္ပုံေငြနဲ႔လူသစ္စုျခင္း၊ မိခင္ႏုိင္ ငံမွာ အၾကမ္းဖက္လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ေဆာင္ျခင္းေတြကို ပါ လုပ္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ IS ေတြရဲ႕ရန္ဟာ ကမၻာတစ္ဝန္းလုံးကို ပ်ံ႕ႏွံ႕သြားႏုိင္တဲ့ အေျခအေနမွာ ရွိေနပါတယ္။

အေမရိကန္ဦးေဆာင္တဲ့ ႏုိင္ငံ ၅ဝပါတဲ့ IS တုိက္ဖ်က္ေရး မဟာမိတ္အဖြဲ႕ကိုဖြဲ႕ခဲ့တာ တစ္လ ေက်ာ္ပါၿပီ။ ဆီးရီးယားနဲ႕အီရတ္ႏုိင္ငံေတြက IS ပစ္မွတ္ေတြကို ေလေၾကာင္းမွတိုက္ေနၾကပါၿပီ၊

ဒါေပမဲ့ IS ေတြရဲဲ႕ရန္ဟာ မေလ်ာ့သြားဘဲ ေရွ႕ဆက္ၿပီးတိုး တက္ျဖစ္ေပၚေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မဟာဗ်ဴဟာခ်မွတ္ ဖို႔ ကမၻာ့အင္အားႀကီးႏုိင္ငံ ၂ဝက စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ေတြဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့အပတ္ထဲမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု နယူး ေယာက္ၿမိဳ႕မွာ စည္းေဝးခဲ့ၾကပါတယ္။

ေလေၾကာင္းတိုက္ ခုိက္မႈက မစြမ္းေဆာင္ႏုိင္လုိ႔ေျမျပင္မွာရွိတဲ့ ကာ့ဒ္စစ္ တပ္နဲ႕ ဆီးရီးယားသူပုန္ေတြကို လက္နက္ေတြခ်ေပးခဲ့ ပါတယ္။ ဒီတစ္ခ်ီမွာ IS ေတြကို ႏွိမ္နင္းႏုိင္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ဟာ အေျဖဘယ္လုိထြက္လာမလဲ အေမ ရိကန္နဲ႕ မဟာမိတ္ေတြရဲ႕အစြမ္းကို ၾကည့္ၾကရပါေတာ့ မယ္။

Ebola ေရာဂါကို ဦးစီးႏွိမ္နင္းရမွာက ကမၻာ့က်န္း မာေရးအဖြဲ႕ေခၚတဲ့ WHO အဖြဲ႕ႀကီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ ေပမဲ့ WHO မွာ အမည္သာရွိၿပီး ရန္ပုံေငြဘတ္ဂ်က္ဟာ သူ႕ရွိရမယ့္ပမာဏထက္ ၅ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ေလ်ာ့ နည္းေနလို႔ ကပ္ေရာဂါအသြင္ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ အေနာက္ အာဖရိကႏုိင္ငံေတြကို အင္တိုက္အားတုိက္ မကူညီႏုိင္ ခဲ့ဘူးလုိ႔ ဆိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဂီနီႏုိင္ငံမွာ WHO အဖြဲ႕ကိုယ္စားလွယ္ေတာင္ မရွိဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ဒီလုိ ကပ္ေရာဂါမ်ဳိးေပၚေပါက္လာရင္ ေရွးဦးအလ်င္အျမန္ တုံ႔ျပန္အေရးယူ လုပ္ေဆာင္ရမယ့္အဖြဲ႕ဟာ WHO သာ ျဖစ္ေၾကာင္း ကမၻာ့ဘဏ္ဥကၠ႒ ဂ်င္ေယာင္ကန္က ေျပာ ခဲ့ပါတယ္။

သူက ေငြေၾကးမျပည့္စုံတဲ့ WHO မွာ က်န္းမာ ေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအတြက္ ႀကိဳတင္ျပင္ဆင္ထားတဲ့ စီမံခ်က္ေတြမရွိလို႔ရယ္၊ ဘတ္ဂ်က္ေၾကာင့္ဝန္ထမ္း ေတြေလွ်ာ့ခ်ရတာရယ္ေၾကာင့္ Ebola ေရာဂါကို အလ်င္ အျမန္ တုံ႔ျပန္အေရးမယူႏုိင္ခဲ့ဘူးလုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ကမၻာ့ က်န္းမာေရးအဖြဲ႕မွာ ကြၽမ္းက်င္တဲ့ ဆရာဝန္ေတြ၊ သုေတ သနပညာရွင္ေတြနဲ႕သူနာျပဳေတြရွိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ယခု ဝန္ထမ္းေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားေလွ်ာ့လိုက္ရလုိ႔ အေရး ႀကီးတဲ့ေနရာေတြကို ေရာဂါႏွိမ္နင္းေရး၊ ကာကြယ္ေရးအ တြက္ လူမလႊတ္ႏုိင္ဘူးလုိ႔ဆုိပါတယ္။

WHO မွာ ရန္ပုံ ေငြမရွိတာဟာ အေနာက္တိုင္းခ်မ္းသာတဲ့ ႏုိင္ငံေတြက WHO အဖြဲ႕ႀကီးအတြက္ လုိအပ္တဲ့ရန္ပုံေငြကို ျပည့္မီေအာင္ မထည့္ၾကလုိ႔ျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္ေတြက ေျပာၾကပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ကမၻာႀကီးဟာ စကၠန္႔ပိုင္း၊ မိနစ္ ပုိင္းမွ်သာၾကာတဲ့အခ်ိန္အတြင္း လည္ပတ္ႏုိင္တဲ့ ရြာငယ္ တစ္ရြာသာျဖစ္လုိ႔ ကမၻာဘယ္အစိတ္အပုိင္းမွာ ကပ္ေရာဂါ ျဖစ္ပါေစ၊ ဒီေလာက္ႀကံဳ႕ၿပီးေသးငယ္သြားတဲ့ ကမၻာ့ရြာမွာ ဘယ္အပိုင္းကမွ ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈကို လုံးဝေရွာင္ရွားႏုိင္ မွာမဟုတ္ပါဘူး။

IS ေတြကို ခ်မ္းသာတဲ့ႏိုင္ငံေတြက ေလေၾကာင္းက တိုက္လုိ႔ ေငြေၾကးေတြေဒၚလာဘီလီယံနဲ႕ခ်ီၿပီး ေန႕စဥ္ကုန္ က်ေနတယ္။

ဒီကုန္က်စရိတ္ေတြရဲ႕ တစ္ပတ္စာေလာက္ ကို အီဘိုလာေရာဂါတုိက္ဖ်က္ေရးမွာ အသုံးျပဳခဲ့ၾကမယ္ ဆိုရင္ ကမၻာ့ရြာဟာေရာဂါကင္းေဝးစြာေနႏုိင္ပါလိမ့္မယ္ လုိ႔ စင္ကာပူႏုိင္ငံ NUS တကၠသုိလ္က ပညာရွင္တစ္ဦး က ေထာက္ျပခဲ့ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ခ်မ္းသာတဲ့ႏုိင္ငံေတြဟာ အီဘိုလာေရာဂါကို IS ေတြလုိ မတိုက္ဘဲ သူတို႔ႏုိင္ငံထဲ ကို မဝင္ဖုိ႔သာ ေလဆိပ္ေတြမွာ စစ္ေဆးတားဆီးေနၾက ျခင္းဟာ ကမၻာ့ရြာတစ္ခုလုံးေဘးကင္းခ်မ္းသာဖို႔ အတြက္ မရည္ရြယ္ဘူးဆိုတာ ထင္ရွားေနတယ္လုိ႔ ၄င္းကဆိုပါ တယ္။

ယေန႕ကမၻာႀကီးပစၥကၡႀကံဳေတြေနရတဲ့ အီဘုိလာနဲ႕ IS အေရးကိစၥဟာ ကမၻာ့ရြာအတြက္ ေန႔ခ်င္းညခ်င္းပ်ံ႕ ႏွံ႕ႏုိင္တဲ့ ကပ္ေရာဂါဆိုးႏွစ္မ်ဳိးသာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ဒီကပ္ေရာဂါႏွစ္မ်ဳိးလုံးကို ကမၻာႀကီးမွ ဖယ္ရွားသုတ္သင္ ဖို႔ ခ်မ္းသာေသာႏုိင္ငံမ်ားက ယခုထက္ပိုၿပီး ႀကိဳးပမ္းအား ထုတ္သင့္ပါေၾကာင္း တင္ျပအပ္ပါတယ္။
- သီဟ
‪Democracytoday‬