ဥပုသ္ဆုိတာ “ဥေပါသထ” ဆုိတဲ့ပါဠိကေနဆင္းသက္လာတာပါ။
(ဥပ) ဆုိတာက ညစာမစားျခင္း၊ သူ႔အသက္ကုိ မသတ္ျခင္းဆုိတဲ့ အက်င့္ေကာင္းေတြနဲ႔ ျပည့္စုံျပီး
(ဝသထ) ဆုိတာက ေနတာ။ ႏွစ္ခုေပါင္းလုိက္ေတာ့ ဥပဝသထ- ဥေပါသထ= ဥပုသ္ဆုိတာ ညစာမစားျခင္း၊ သူ႔အသတ္မသတ္ျခင္း စေသာ အဂၤါရွစ္ပါးနဲ႔ ျပည့္စုံတဲ့ အက်င့္ေကာင္း သီလေတြနဲ႔ ျပည့္စုံျပီး ေစာင့္စည္းေနထုိင္တာကုိ ဥပုသ္ေစာင့္ျခင္းလုိ႔ေခၚဆုိျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါက ဥပုသ္ရဲ႕ အဓိပၸါယ္ပါ။
ေနာက္တစ္ခ်က္ ဥပုသ္သီလကုိ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ထံေတာ္ေမွာက္၌ျဖစ္ေစ၊ ရဟန္းတစ္ပါးပါး ထံေတာ္၌ ျဖစ္ေစ၊ ဆယ္ပါးသီလနားလည္တတ္က်ြမ္းတဲ့ မိမိထက္ အသက္ ဂုဏ္ဝါ သိကၡာ သီလ သမာဓိ ပညာ ၾကီးျမတ္ၾကတဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ထံ၌ျဖစ္ေစ ေဆာက္တည္နုိင္ပါတယ္။ ပါဠိေတာ္ေတြ ဆုိလုိ႔မတတ္ရင္လည္း ျမန္မာျပန္သက္သက္ ေဆာက္တည္နုိင္ေသး၏။ ရဟန္းေတာ္မ်ား ရွားပါးတဲ့ေနရာေဒသမ်ားမွာဆုိရင္ေတာ့ ျမတ္စြာဘုရားထံေတာ္၌ပင္ေဆာက္တည္နုိင္ပါ၏။ ရဟန္းသံဃာေတာ္ေတြေရွ႕မွာဆုိရင္ေတာ့ ရဟန္းေတာ္မ်ားက တုိင္ၾကားေပးျပီးေဆာက္တည္ေစတာေၾကာင့္ မိမိသီလအေပၚ ပုိဂရုစုိက္တာေပါ့။
ေၾသာ္..ဆရာေတာ္ေတြဆီမွာ (အာမဘေႏၱ) ခံလာခဲ့တာပဲဆုိျပီး ေတာ္ရုံ တန္ရုံ သီလက်ဳိးဖုိ႔ ေတြ႕လာေပမယ့္ မက်ဳိးေအာင္ ဇြဲတင္းျပီး ထိန္းသိမ္းျဖစ္တာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ဥပုသ္သီလကုိ ပါဠိလုိမရလ်ွင္ ျမန္မာျပန္သက္သက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ရဟန္းေတာ္မ်ားရွားပါးတဲ့အရပ္ေဒသမ်ားမွာ ျမတ္စြာဘုရားထံေတာ္၌လည္းေကာင္း၊ ဆယ္ပါးသီလ တတ္က်ြမ္းတဲ့ သီလ သမာဓိ ပညာၾကီးျမတ္တဲ့ လူပုဂၢိဳလ္ထံ၌လည္းေကာင္း၊ ရဟန္းေတာ္ တစ္ပါးပါးထံ၌ေသာ္လည္းေကာင္း ေဆာက္တည္နုိင္ပါ၏။
ေနာက္ဆုံးအခ်က္ “ဗုဒၶဘာသာမွာ တစ္ပါးသီလ ရွိသလား” ဟုေမးၾက၏။ ဗုဒၶဘာသာမွာ “တစ္ပါးသီလ၊ ႏွစ္ပါးသီလ၊ သုံးပါးသီလ၊ ေလးပါးသီလဟု” ဘုရားေဟာပါဠိေတာ္မ်ားမွာ မေတြ႕ရပါ။ သုိ႔ရာတြင္ “တစ္ပါးတတ္နုိင္လ်ွင္ တစ္ပါး၊ ႏွစ္ပါးတတ္နုိင္ရင္ႏွစ္ပါး၊ စသည္ျဖင့္ ေစာင့္သုံးနုိင္ေၾကာင္း အ႒ကထာက်မ္းမ်ားမွာ ဖြင့္ဆုိထားသည့္အတြက္ တစ္ပါးသီလ၊ ႏွစ္ပါးသီလ အျဖစ္ျဖစ္ျဖင့္ ေစာင့္ေကာင္းပါသည္။”
တစ္ပါးသီလ၊ ႏွစ္ပါးသီလ စသည္ျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ မေဟာၾကားခဲ့ေသာ္လည္း သေမၼာဟဝိေနာဒနီ အ႒ကထာ၊ သိကၡာပဒဝိဘင္းအဖြင့္၌”လူဝတ္ေၾကာင္မ်ားမွာ သီလခံယူျပီးေနာက္ က်ဴးလြန္သည့္ သိကၡာပုဒ္ သာ ပ်က္၏။ က်န္သိကၡာပုဒ္မ်ားမပ်က္။ အေၾကာင္းမွာ လူမ်ားသည္ သီလမျမဲၾက၊ အျမဲေစာင့္နုိင္မွ ေစာင့္ရမည့္ သီလမရွိသည့္အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ေစာင့္နုိင္သမ်ွသိကၡာပုဒ္ကုိသာ ေစာင့္ထိန္းၾကသည္”ဟု မိန္႔ဆုိထား ၏။ အဓိပၸာယ္မွာ ရွင္သာမေဏတုိ႔မွာ ဆယ္ပါးသီလကုိ အျမဲေစာင့္ထိန္းၾကရ၏။ သိကၡာပုဒ္ တစ္ပါးပ်က္လွ်င္ ဆယ္ပါးလုံးပ်က္သြားကာရွင္သာမေဏ မဟုတ္ေတာ့သည့္အတြက္ ရွင္သာမေဏမ်ား၌ ဆယ္ပါးသီလ အျမဲရွိရသကဲ့သုိ႔ လူဝတ္ေၾကာင္မ်ားမွာ “သီလရွိမွ လူျဖစ္မယ္။ သီလမရွိရင္ လူမျဖစ္” ဟု အျမဲေစာင့္ထိန္းရမည့္ သီလမရွိဟု ဆုိလုိေပသည္။
ဤအ႒ကထာ အဆုိအမိန္႔အရ လူဝတ္ေၾကာင္မ်ားသည္ ဆယ္ပါးသီလကုိ မဆုိထားႏွင့္ ငါးပါးသီလကုိပင္ တတ္နုိင္သမ်ွ ေစာင့္ရမည္။ ငါးပါးလုံးကုိ မေစာင့္နုိင္ဘဲ တစ္ပါး၊ ႏွစ္ပါးသာ ေစာင့္ထိန္းလ်ွင္လည္း ငါးပါးလုံး မျပည့္၍ မေစာင့္ေကာင္း၊ ေစာင့္ေသာ္လည္း ကုသုိလ္မရ၊ သီလမျဖစ္ဟု မဆုိနုိင္ပါေခ်။ငါးပါးမျပည့္ဘဲ ေစာင့္နုိင္သမ်ွ ေစာင့္ရာမွာ ကုသုိလ္လည္းရ၏။ သီလအစစ္လည္းျဖစ္၏ ဟု မွတ္ယူရမည္။ ဆက္၍ဆုိပါဦးမည္။
ပဋိသမၻိဒါမဂ္ပါဠိေတာ္လာ “ ပရိယႏၱပါရိသုဒၶိသီလ”(ပုိင္းျခားေဆာက္တည္၍ စင္ၾကယ္ေသာသီလ) ဟူေသာပုဒ္ ကုိ အ႒ကထာဖြင့္ဆုိရာ၌ ပုိင္းျခားေဆာက္တည္၍ စင္ၾကယ္ေသာသီလသည္
(၁)။ သိကၡာပုဒ္အပုိင္းအျခား( သိကၡာပဒ ပရိယႏၱ)
(၂)။ ကာလအပုိင္းအျခား (ကာလပရိယႏၱ) ဟု ႏွစ္မ်ဳိးရွိ၏။
ထုိ႔တြင္ သိကၡာပုဒ္အပုိင္းအျခားဆုိသည္မွာ ဥပါသကာေယာက်္ား၊ဥပါသိကာမိန္းမတုိ႔သည္ အလုိရွိရာ ေဆာက္တည္ရုိး အစဥ္အတုိင္း သိကၡာပုဒ္တစ္ပါးေသာ္လည္းေကာင္း၊ ႏွစ္ပါးေသာ္လည္းေကာင္း၊ သုံးပါးေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ေလးပါးေသာ္လည္းေကာင္း၊ ငါးပါးေသာ္လည္းေကာင္း၊ ရွစ္ပါးေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဆယ္ပါးေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေစာင့္ထိန္းၾကကုန္၏။ သိကၡမာန္၊ သာမေဏေယာက်္ား သာမေဏမိန္းမတုိ႔မွာမူ ဆယ္ပါးေသာ သိကၡာပုဒ္တုိ႔ကုိ ေဆာက္တည္က်င့္သုံးၾက၏ဟု ဖြင့္ဆုိထားသည္။
ဤအ႒ကထာဖြင့္ဆုိခ်က္အရလည္း လူဝတ္ေၾကာင္တုိ႔သည္ သိကၡာပုဒ္တစ္ပါးကုိပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ႏွစ္ပါး၊ သုံးပါး၊ ေလးပါး၊ငါးပါး၊ ရွစ္ပါး၊ ဆယ္ပါးကုိပဲျဖစ္ျဖစ္ေဆာက္တည္ျပီး လုံလုံျခဳံျခဳံေစာင့္ထိန္းနုိင္လ်ွင္ သိကၡာပဒပရိယႏၱ ပါရိသုဒၶိသီလ( သိကၡာပုဒ္ အပုိင္းအျခားရွိ၍ စင္ၾကယ္ေသာသီလ) အမွန္ျဖစ္၏။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာမွာ တစ္ပါးသီလ၊ ႏွစ္ပါးသီလ၊ သုံးပါးသီလ၊ ေလးပါးသီလဟူ၍မရွိ။ ငါးပါးသီလသာ ထင္ရွားရွိေစကာမူ ငါးပါးလုံး ေဆာက္တည္နုိင္မွေဆာက္တည္ေကာင္း၊ ေစာင့္ထိန္းေကာင္းသည္မဟုတ္၊ တစ္ပါးတတ္နုိင္လ်ွင္တစ္ပါး၊ ႏွစ္ပါးတတ္နုိင္လ်ွင္ ႏွစ္ပါး၊ သုံးပါးတတ္နုိင္လ်ွင္ သုံးပါး၊ ေလးပါးတတ္နုိင္လ်ွင္ ေလးပါး ေဆာက္တည္က်င့္သုံး ေကာင္းေၾကာင္း မင္းကြန္းတိပိဋကဓရ ဆရာေတာ္ဘုရားၾကီးဆုံးျဖတ္ေတာ္မူထား၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာမွာ တစ္ပါးသီလဟူ၍ကားမရွိ။ သုိ႔ေသာ္ ေစာင့္ထိန္းလုိလ်ွင္ ေစာင့္ေကာင္း၏။ ကုသုိလ္လည္းရ၏ သီလလည္း ျဖစ္၏။
တစ္ထုိင္သီလ၊ ေက်ာင္းေနသီလ
ပဋိသမၻိဒါမဂ္အ႒ကထာ၊ သီလမယဥာဏနိေဒၵသ အဖြင့္မွာလည္း ကာလအပုိင္းအျခားရွိသည့္ သီလ (ကာလပရိယႏၱ)သီလဆုိသည္မွာ ရတနာသုံးပါးကုိ ဆည္းကပ္ကုိးကြယ္ေလ့ရွိၾကေသာ ဥပါသကာေယာက်္ား၊ ဥပါသိကာမိန္းမတုိ႔သည္ အလွဴလွဴဒါန္းၾကသည့္အခါ မိမိေက်ြးေမြးလွဴဒါန္းသည့္အခ်ိန္တြင္း ပုိင္းျခား၍ သီလကုိ ေဆာက္တည္ၾကကုန္၏။ (ယခုေခတ္၊ တစ္ထုိင္သီလဟု ေျပာဆုိေနၾကသည့္ သီလမ်ဳိးျဖစ္၏။)
ဘုန္းေတာ္ၾကီးမ်ားေက်ာင္းသုိ႔ သြားေရာက္ၾကေသာအခါ ေက်ာင္းမွ မျပန္မီ အေတာအတြင္း သီလကုိ ေဆာက္တည္ၾကကုန္၏။( ေက်ာင္းမွာေနသည့္ ကာလအပုိင္းအျခား ေဆာက္တည္ေသာ သီလမ်ဳိးျဖစ္၏။) တစ္ရက္၊ႏွစ္ရက္၊ သုံးရက္၊ ထုိထက္မ်ားေသာရက္တုိ႔ကုိ ညဥ့္ေန႔ပုိင္းျခားျပီး ေဆာက္တည္ၾက၏။
ဤသုိ႔စြမ္းနုိင္ သမ်ွ အခ်ိန္ကာလကုိ ပုိင္းျခားသတ္မွတ္၍ ေဆာက္တည္ေသာ သီလမ်ဳိးျဖစ္သည္။)
ဤအ႒ကထာက်မ္း၏ အဆုိအမိန္႔အရ တစ္ေန႔လုံး မဟုတ္ဘဲ သံဃာေတာ္မ်ားကုိ အိမ္သုိ႔ပင့္ျပီး လွဴဒါန္းေန သည့္ အခ်ိန္ပုိင္း၌ျဖစ္ေစ၊ ေက်ာင္းသုိ႔သြားသည့္အခါ ေက်ာင္းမွေနသေရြ႕အခ်န္ပုိင္း၌ျဖစ္ေစ၊ သီလေစာင့္သုံး နုိင္ေၾကာင္း၊ ကာလပရိယႏၱသီလမ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္း သိသာထင္ရွားသည့္အတြက္ ညဘက္မွာ ပုိင္းျခားသတ္မွတ္ျပီး ေဆာက္တည္လုိကလည္း ေဆာက္တည္နုိင္၏။
ထုိ႔ေၾကာင့္ “ဥပုသ္ေန႔မွာ ညစာမစားဘဲ မေနနုိင္ေသးသည့္ကေလးသူငယ္မ်ား၊ အစာအိမ္ေရာဂါ အခံရွိသူမ်ားကုိနံနက္ပုိင္းအတြက္ ကာလသတ္မွတ္ကာ ဥပုသ္သီလေဆာက္တည္ေစေကာင္းသည္” ဟု ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ားမိန္႔ဆုိေတာ္မူျခင္း ျဖစ္သည္။ ျမတ္သည့္အက်င့္ကုိ တစ္ေန႔လုံးက်င့္မွ ကုသုိလ္ရမည္။ အခ်ိန္တစ္စိတ္တစ္ပုိင္းက်င့္လ်ွင္ ကုသုိလ္မရဟု မဆုိနုိင္။ က်င့္နုိင္သမ်ွ ကုသုိလ္ရသည့္အတြက္ ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား၏ မိန္႔ဆုိခ်က္အတုိင္း စြမ္းနုိင္သမ်ွ အခ်ိန္ပုိင္းျဖင့္ သီလေဆာက္တည္ က်င့္သုံးေကာင္းသည္ဟု အသိေပးေရးသားလုိက္ရပါသည္။
ရွစ္ပါးသီလ(ကုိးပါးသီလ)ေတာင္းျခင္း
အဟံ ဘေႏၱ တိသရေဏန သဟ အ႒ဂၤသမႏ႖ာဂတံ(နဝဂၤ သမႏ႖ာဂတံ) ဥေပါသထ သီလံ ဓမၼံ ယာစာမိ အနုဂၢဟံ ကတြာ သီလံ ေဒထ ေမ ဘေႏၱ။
ဒုတိယမၸိ။ ။ အဟံဘေႏၱ…… ေဒထ ေမ ဘေႏၱ။(ဆက္ဆုိရန္)
တတိယမၸိ။ ။ အဟံဘေႏၱ…….ေဒထ ေမ ဘေႏၱ။(ဆက္ဆုိရန္)
ဘုန္းၾကီး။ ။ ယမဟံ ဝဒါမိ တံ ဝေဒထ။
လူမ်ား ။ ။ အာမ ဘေႏၱပါ ဘုရား။
ဘုရားရွိခုိးျခင္း
နေမာ တႆ ဘဂဝေတာ အရဟေတာ သမၼာသမၺဳဒၶႆ(သုံးၾကိမ္)
သရဏဂုံေဆာက္တည္ျခင္း။
ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစၦာမိ။ ဓမၼံ သရဏံ ဂစၦာမိ။ သံဃံ သရဏံ ဂစၦာမိ။
(ဒုတိယမၸိ။ တတိယမၸိ)
ဘုန္းၾကီး။ ။ တိ သရဏ ဂမနံ ပရိပုဏၰံ။
လူမ်ား ။ ။ အာမ ဘေႏၱပါ ဘုရား။
ရွစ္ပါးသီလ၊ (ကုိးပါးသီလ) ေဆာက္တည္ျခင္း
၁။ ပါဏာတိပါတာ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဓိယာမိ။ (သူ႕အသက္ သတ္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏။)
၂။ အဒိႏ႖ာဒါနာ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဓိယာမိ။ (သူတစ္ပါး ပစၥည္း ခုိးယူျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏)
၃။ အျဗဟၼစရိယာ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဓိယာမိ။ ( မျမတ္ေသာ ေမထုန္အက်င့္ကုိ က်င့္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏)
၄။ မုသာဝါဒါ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဓိယာမိ။ ( လိမ္ညာ ေျပာဆုိျခင္းမွ ေရွာင္ပါ၏)
၅။ သုရာ ေမရယ မဇၨပမာဒ႒ာနာ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဓိယာမိ။ (ေသရည္ ေသရက္ ေသာက္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏)
၆။ ဝိကာလ ေဘာဇနာ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဓိယာမိ။ ( ေန႔လြဲ ညစာ စားျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏)
၇။ နစၥ ဂီတ ဝါဒိတ ဝိသုက ဒႆန မာလာဂႏၶ ဝိေလပန ဓာရဏ မ႑န ဝိဘူသန႒ာနာ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဓိယာမိ။ ( ကျခင္း သီဆုိျခင္း တီးမႈတ္ျခင္း ပြဲလမ္းသဘင္ၾကည့္႐ႈျခင္း ပန္းနံ႔သာ နံ႔သာေျပာင္းကုိ လိမ္းက်ံျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏)
၈။ဥစၥာသယန မဟာသယနာ ေဝရမဏိ သိကၡာပဒံ သမာဓိယာမိ။ ( ျမင့္ေသာေနရာ ျမတ္ေသာေနရာ၌ ထုိင္ျခင္း ေနျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ၏)
၉။ ေမတၱာသဟဂေတန ေစတသာ သဗၺပါဏဘူေတသု ဖရိတြာ ဝိဟရာမိ။ (ေမတၱာႏွင့္ တကြျဖစ္ေသာ စိတ္ျဖင့္ အလုံးစုံမ်ားစြာသတၱဝါတုိ႔၌ ပ်ံ႕ႏွံ႕ေစ၍ ေနပါမည္။)
မွတ္ခ်က္။ ။ ရွစ္ပါးသီလကုိ လုံျခဳံေအာင္ ေစာင့္ထိန္း၍ ေမတၱာတရားကုိ ပြားမ်ားေနလ်ွင္ ထုိသူသည္ နဝဂၤဥပုသ္(ကုိးပါးသီလ)ကုိ က်င့္သုံးေနထုိင္သူျဖစ္ေတာ့၏။ ေမတၱာသည္ ဘာဝနာျဖစ္၏။ သီလကုိသာ ေဆာက္တည္ရသည္။ ဘာဝနာဟူသည္ မျပတ္ပြားမ်ားရေသာ တရားမ်ဳိးျဖစ္ေတာ့၏။ သုိ႔ျဖစ္၍ နဝဂၤဥပုသ္ကုိ က်င့္သုံးလုိေသာ ပုဂၢိဳလ္သည္ ေမတၱာအတြက္ သိကၡာပုဒ္တစ္ခု ျပဳလုပ္၍ ေဆာက္တည္ရန္မလုိ၊ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က သမာဒိယာမိဟူေသာပုဒ္ကုိ ထည့္၍ေဟာေတာ္မမူ၊ ရုိးရုိးရွစ္ပါးသီလကုိ ေဆာက္တည္ျပီးေနာက္မွ ေမတၱာတရားကုိ စြမ္းနုိင္သမ်ွ ပြားမ်ားအားထုတ္ေနလ်ွင္ အဂၤါကုိးပါရွိေသာ နဝဂၤ (ကုိးပါးသီလ) ဥပုသ္ကုိ က်င့္သုံးျပီးျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္အပ္၏။
သံဃာ။ ။ တိသရေဏန သဟ အ႒ဂၤသမႏ႖ာဂတံ ဥေပါသထ သီလံ ဓမၼံ သာဓုကံ ကတြာ အပၸမာေဒန သမၸာေဒထ။
လူမ်ား ။ ။ အာမ ဘေႏၱပါ အရွင္ဘုရား။
စာဖတ္သူအားလုံး သက္ရွည္က်န္းမာ
စိတ္ခ်မ္းသာျပီးလုိရာဆႏၵမ်ားတစ္လုံး
တစ္ဝတည္းျပည့္ဝၾကပါေစ။
အရွင္ဝိမလဝံသ(နာလႏၵာတကၠသုိလ္)
0 comments:
Post a Comment